Inleiding
Willem van Oranje is geboren zo’n vierhonderd jaar geleden. In een tijd waar keizer Karel de V aan de macht was over een groot deel van Europa. Het was een rustige tijd totdat Keizer Karel ziek werd en zijn zoon Filips II de macht kreeg over de Spaanse bezittingen kreeg. De tijd daarna werd onrustig, hieruit volgde de 80 jarige oorlog waarin Willem een grote rol gespeeld heeft.
En tot op de dag van vandaag heeft Nederland zijn huidige status en vorm te danken aan Willem Van Oranje. Dit zien we ook terug in verschillende aspecten van het hedendaags leven in Nederland. Zo wordt het Volkslied naar hem genoemd en is hij zo het onderwerp van het lied.
De jeugd van Willem Van Oranje
Willem Van Oranje is geboren op 24 april 1533 in het Slot Dillenburg als oudste zoon van vijf zonen, hij had daarnaast nog zeven zussen. zijn moeder, Juliana van Stolberg en zijn vader, Willem de Rijke komen alle twee van een scheiding en Willem wordt geboren uit een tweede huwelijk. samen krijgen zijn ouders twaalf kinderen. Tot aan zijn elfde jaar had Willem een vrij normaal leven. Maar sinds de de dood van een neef erfde Willem het prinsdom Orange in Frankrijk. Dat betekende dat hij het kleine gebied kreeg. hierdoor kreeg hij de achternaam ‘Van Oranje’ doordat het plaatsje Orange werd vertaald naar het Nederlands. Willem was nu prins van Oranje en graaf van Nassau. Later vertrok hij naar het hof van Karel de Vijfde in Brussel. Dit was op bevel van de keizer. In Brussel kreeg hij een opvoeding zoals een echte prins die hoorde te hebben. Willem was een slimme leerling. De jonge prins leerde al snel alle talen en werd al snel bevelhebber van het leger. Doordat hij aan het hof studeerde ging hij veel om met edelen, hij ging veel met hen naar feestjes. Hij trouwde op zijn achttien met de schatrijke gravin Anna van Egmond. Ze gingen wonen in het kasteel van Breda, en kregen later 3 kinderen.
Willem wordt machtig in Nederland.
Toen keizer Karel oud en ziek was, volgde zijn zoon Filips de tweede hem op. Een aantal edelen wilden Filips liever niet als keizer. Daarom werd hij geen keizer, maar wel koning van Spanje. Ook werd hij de Koning van Nederland. Koning Filips ging liever in Spanje wonen. Hij vroeg aan prins Willem van Oranje of hij hem wilde vervangen in de provincies, Holland, Zeeland en Utrecht. Dat waren de gebieden met eigen bestuur. Daar werd Willem van Oranje stadhouder. Hij moest daar regeren in de plaats van de koning. Willem was nu een van de belangrijkste edelen van Nederland
In het begin waren koning Filips en de prins en stadhouder Willem vrienden. Maar na een tijd kregen ze steeds vaker ruzie. Ze maakten vooral ruzie over de godsdiensten. Het geloof was zeer belangrijk voor Filips II, hij was streng katholiek. Filips wilden dat alle mensen in zijn rijk katholiek werden. Willem was ook katholiek, maar in Nederland woonden veel mensen die protestants waren. Willem vond dat de mensen zelf mochten kiezen waar ze in geloofden. Hij was van mening dat Filips de niet-katholieken te streng aan pakte. Later werd Willem ook protestants. Filips noemden de niet-katholieken ketters. Hij liet ze levend verbranden op een grote brandstapel. Zo kon iedereen zien dat het niet goed afliep voor hen als ze geen katholiek waren. De protestanten werden hierdoor bang. Veel protestante edelen waren woedend op Filips. Ook Willem was kwaad. Ze eisten dat Filips zou stoppen met het verbranden van ketters.
De Spaanse koning stuurde als antwoord daarop steeds meer van zijn eigen mensen naar Nederland. Ze gingen alle hoge posities innemen in Nederland. Dat betekende dat de edelen hun job kwijt raakten. Ook moesten de edelen meer belasting betalen aan koning Filips.
De ruzie tussen koning Filips en Prins Willem kwam niet meer goed. In 1566 werd de ruzie zelfs erger. Ontevreden protestanten gingen de katholieken kerk binnen. Ze sloegen daar alle beelden en schilderijen kapot. Een deel van de mensen deed dit omdat ze vonden dat men geen beelden en schilderijen mocht aanbieden. Dat was afgoderij, men mocht alleen bidden tot God. Andere waren kwaad omdat de kerk zoveel rijkdom had, terwijl vele mensen bijna omkwamen van de honger.’Dit maakte Philips II zeer kwaad. Hij stuurde daarom soldaten naar Nederland om orde op zaken te stellen, onderleiding van de Spaanse hertog van Alva.
Alva nam strenge maatregelen. Zo stelde hij een speciale rechtbank op die de opstandelingen moest berechten. De rechtbank werd al snel de bloedraad genoemd. De graven van Egmond en Hoorne liet hij arresteren wegens verraad en hij liet ze verbranden op de grote markt.
De eerste veldslag.
Veel edellieden uit de Nederlanden vluchtten naar Duitsland. Ook Willem Van Oranje. Hij wilde de Nederlanden bevrijden van Alva en het Spaanse leger. Daarom zocht hij mannen bij elkaar, met wij hij een geuzenleger vormde. Het loon van de soldaten betaalde Willem zelf. Het plan was eerst Groningen te veroveren, maar dit plan werd afgeluisterd en verander. Toen Willems broer Lodewijk met het leger naar Groningen trok, was het Spaanse leger ook al onderweg. Bij het dorpje Heiligerlee kwam het tot een gevecht. Door een list kwamen veel Spaanse soldaten met hun paard in het moerras terecht. zo wonnen de Nederlanders de eerste veldslag. De slag bij Heiligerlee, op 23 mei 1568, wordt vaak gezien als de tachtig jarige oorlog. Ook wel de Opstand genoemd.
Men hoeft niet te hopen om iets te ondernemen, noch te slagen om te volharden.De geuzenstrijd.
De geuzen verloren in het begin meer dan dat ze wonnen maar ze gaven niet op. Ze bleven strijden tegen de Spaanse soldaten. Eerst probeerden ze over het land de Spanjaarden aan te vallen. Dat lukte niet goed. Daarom probeerden ze het over het water. Met zesentwintig schepen vielen ze het stadje Den Briel in Zeeland aan. Dat lukte wel. in 1572 veroverden de geuzen de stad onder leiding van Willem Van Oranje. Ze droegen vol trots een vlag mee die de kleuren van Willem droeg: oranje wit blauw. Later werd oranje vervangen door rood en werd het de nationale vlag van Nederland. De veroveringen van Den Briel was een belangrijke stap. Voor veel mensen was dit een teken dat de Spanjaarden te verslaan waren. Willem zag dit ook. Hij riep alle zeventien provincies in de Nederlanden op om hem te steunen. De noordelijke provincies waren protestant wilde hem zeker steunen en zelfs de zuidelijke provincies wilden hem steunen ook al waren die katholiek. Willem leek zijn zin te krijgen. Hij wilden dat alle provincies gingen samenwerken. Op die manier zou er een land ontstaan. In dat land konden protestanten en katholieken in vrede samen leven. Natuurlijk was Filips II het daar niet mee eens. Maar hij moest toegeven dat Alva had verloren. En zo verliet Alva het land en was dit weer een groot succes voor Willem.
1576 was opnieuw een belangrijk jaar voor Willem Van Oranje. Het lukte Willem om met de katholieke en de protestante provincies afspraken te maken. Alle provincies in Nederland beloofde zich eraan te houden. Deze afspraken werden in Gent gehouden, een stad in Zuid-Nederland. Ook moesten de Spaanse soldaten vertrekken.
Door de afspraken leek Willem zijn doel bereikt te hebben. Maar het verdrag duurde niet lang. Ondanks de mooie afspraken, vertrouwden de protestanten en katholieken elkaar niet. Filips bleef erbij dat de ketters moesten worden verbrand. Het geruzie ging weer verder. Drie jaar na het verdrag vielen de Nederlanden uiteen in twee delen: het protestantse Noord-Nederland en het katholieke Zuid-Nederland. Maar Willem gaf de moed niet op. Hij ging als leider van Noord-Nederland door met de opstand tegen Filips.
Het einde van Willem van Oranje.
Koning Filips zag Willem van Oranje als de grootste vijand. In 1580 loofde hij een beloning uit. Wie Willem vermoordde, zou 25 duizend goudstukken krijgen. Een aantal mensen probeerde het, maar alle aanslagen mislukten. Op een na’
Op een dag meldde zich een man aan de poort van Het Prinsenhof in Delft, het huis waar Willem woonde. Hij zei dat hij Fran??ois Guyon heette en dat hij een protestant uit Frankrijk was. Hij wilde de prins vertellen over de dood van de hertog van Anjou. De man was in werkelijkheid Balthasar Gerards, een katholieke Fransman die van plan was de prins te vermoorden. Met zijn leugens probeerde hij dicht bij Willem te komen en zijn vertrouwen te winnen. Dat lukte. De prins stuurde hem voor een opdracht op reis. Toen Gerards terugkwam van zijn reis, gaf Willem hem geld. Daarvan kocht Gerards twee geweren. Een paar dagen later kwam Gerards terug. Hij vroeg de prins om een paspoort. Dat had hij nodig voor zijn reis terug naar Frankrijk. De prins wilde net aan tafel gaan en zei dat Gerards na de lunch terug moest komen. Gerards wachtte in de hal en verstopte zich achter een pilaar, recht tegenover de deur naar de eetzaal. Toen Willem na het eten de trap opliep naar zijn werkkamer, sprong Gerards naar voren. Hij vuurde drie schoten af. Twee daarvan raakte de prins. Zo vermoordde Balthasar Gerards op 10 juli 1584 Prins Willem van Oranje van Nassau. De prins kon niet worden begraven in het familiegraf in Breda want Breda was bezet door de Spanjaarden. Daarom werd hij begraven in de nieuwe kerk in Delft. Gerards werd zeer snel daarna gearresteerd en vreselijk gestraft. Hij werd gemarteld en zijn lichaam werd verbrand en in stukken gekapt. Maar zijn familie kreeg de beloning van Phillips II.’Na de dood van Willem nam zijn zoon Maurits de leiding over de Geuze over en voerde de strijd verder.’
Op 24 oktober 1648 werd Nederland dan officieel erkend als een onafhankelijk land.