– Letter-blindheid = moeite met letters lezen en benoemen
– Woordblindheid = moeite met woorden lezen
– Zin-blindheid = moeite met zinnen lezen
Deze manier om dyslexie te verdelen is een manier die ik tijdens mijn onderzoek vaak ben tegen gekomen. Echter werden soms alleen Perceptuele en linguale dyslexie genoemd en werd de rest weggelaten. Ook is het mogelijk om verschillende vormen samen te voegen, soms hadden deze soorten een nieuwe naam, maar het is gelukt om 6 vormen en hun symptomen te onderscheiden:
– Perceptuele dyslexie: Mensen met perceptuele dyslexie lezen traag, maar erg nauwkeurig. Ook lezen ze spellend en maken ze te weinig gebruik van de context bij het lezen. Daarom hebben ze vaak veel moeite met begrijpend lezen. Aangezien iedereen op deze manier begint met lezen, wordt deze vorm vaak erg laat ontdekt.
– Linguale dyslexie: Mensen met linguale dyslexie lezen erg snel, met veel fouten. Ze kijken vaak (te) globaal en zijn erg onnauwkeurig.
– Visuele dyslexie: Mensen met visuele dyslexie hebben moeite het opnemen en verwerken van informatie en het herkennen en weten van woorden, ook hebben de neiging om bijvoorbeeld in plaats van vertragende, vertraagde te lezen.
– Auditieve dyslexie: Mensen met auditieve dyslexie hebben moeite met het vaststellen van klanken binnen woorden en het koppelen van letters aan klanken.
Auditieve dyslexie is de vorm van dyslexie die het vaakst voorkomt.
– Eidetische dyslexie: Mensen met eidetische dyslexie hebben moeite met de volgorde van letters en klanken en de algemene woordherkenning is erg slecht. Vaak gaat stillezen beter dan hardop.
Eidetische dyslexie heeft erg veel gemeen met visuele en auditieve dyslexie.
– Dysfatische dyslexie: Mensen met dysfatische dyslexie hebben moeite met snel en goed praten, ze kennen vaak wel genoeg woorden, maar kunnen ze gewoon niet vinden. Vaak gebruiken dysfatische dyslectici synoniemen of ze omschrijven de betekenis van het woord dat ze bedoelen. Door het slechte tekstbegrip hebben ze bijvoorbeeld bij wiskunde moeite met verhaaltjessommen, maar ook hebben ze moeite met spreekwoorden en abstracte woorden. En dit komt ook nog eens samen met spellingsproblemen.
Ook is er een vorm van dyslexie die op latere leeftijd ontstaat, iemand heeft dan kunnen lezen, maar kan dit daarna niet meer. Deze vorm komt maar heel enkel voor.
Dit is de laatste manier die ik ga bespreken van hoe je dyslexie kan verdelen. Eigenlijk is dit meer een soort van omschrijving van de verschillende symptomen die je terug vindt in de eerder genoemde vormen van dyslexie. Het zijn 6 symptomen, net als dat hierboven 6 vormen waren, maar je kunt ze niet in duo’s zetten. De vormen hierboven bevatten namelijk ieder een aantal van deze symptomen.
– Attentionele dyslexie: Als je geen moeite hebt met het benoemen van losstaande letters, maar als er meer letters omheen staan lukt dit niet meer, zelfs niet als de letter duidelijk gemarkeerd of onderstreept is.
– Neglect: Bij deze vorm van dyslexie lezen mensen alleen de eerste of laatste helft van een woord en slaan de andere helft dus over alsof deze er niet een is.
– Letter-voor-letter lezen: Als mensen een woord letter voor letter moeten spellen om het woord te kunnen lezen.
– Diepe dyslexie: Een vorm waarbij mensen worden lezen waarvan de betekenis dicht bij elkaar in de buurt ligt, zoals appel in plaats van peer of mandarijn in plaats van sinaasappel. De meeste moeit hebben ze dan vaak met functiewoorden, zoals lidwoorden en aanwijzende voornaamwoorden. Vaak hebben deze mensen extreem veel moeite met fantasiewoorden en schrijven is vaak ook moeilijk, ook komt daar vaak nog een korte termijn geheugen bij op het gebied van lezen, schrijven en spreken.
– Fonologische dyslexie: Als mensen verzonnen woorden of niet bestaande woorden niet kunnen lezen.
– Surface dyslexie: bij deze vorm worden woorden niet meteen herkent, maar worden ze begrepen door de woorden hardop te lezen, de moeite ligt vooral bij de onregelmatige werkwoorden.
Andere leerstoornissen die ook vaak in de categorie ‘dyslexie’ worden geplaatst zijn: dyscalculie, dysgrafie en dyspraxie.
– Dyscalculie: Dat je vooral moeite hebt met cijfer en rekenen
– Dysgrafie: Dat iemand vooral moeit heeft met schrijven
– Dyspraxie: Dat je vooral moeite hebt met uitspreken en taal.
Wat zijn de voordelen van dyslectisch zijn? 2 uur 40 min.
Indirect heeft dyslexie veel voordelen. De voordelen komen eigenlijk niet van dyslexie zelf, maar van de manier van denken die hoort bij dyslexie. Mensen die dyslectisch zijn denken namelijk op een andere manier dan mensen die niet dyslectisch zijn, deze manier van denken noemen we conceptueel denken. Deze manier van denken ontstaat doordat de rechter hersenhelft sterker is ontwikkelt dan de linker. Hierdoor worden eigenschappen zoals intuïtie, gevoeligheid, gewaarwordingen, creativiteit en verbanden leggen of oplossingen bedenken sterker naar voren gebracht. Deze eigenschappen of kwaliteiten van het conceptueel denken kan ingedeeld worden in 5 categoriën:
– Beeldend denken: Dit houdt in dat mensen met creativiteit oplossingen kunnen bedenken en goed problemen kunnen oplossen. Hierdoor zijn ze dan vaak goed in bijvoorbeeld wiskunde en scheikunde. Ook zijn Dyslectici enorm creatief, hierdoor zijn ze goed in kunst en op school in kunstvakken zoals; muziek, textiel, tekenen en handvaardigheid. Beeldend denken is het tegenovergestelde van taal denken.
– Associatief vermogen: Dit komt van het woord associatie, dit woord betekent in verband brengen of verbinden. Associatief vermogen houdt dan ook in dat mensen snel verbanden kunnen leggen met andere situaties, hierdoor zijn dyslectici ook erg goed in de link leggen tussen oorzaak en gevolg. Het komt ook door het associatief vermogen dat rekenen bij dyslectici makkelijker gaat
– Deductief denken: Dit houdt in dat mensen vanuit een groot geheel kunnen denken, ze hebben dus een goed overzicht en ruimtelijk inzicht en kunnen problemen en situaties van verschillende kanten bekijken.
– Visionaire kwaliteiten: Dit houdt in dat mensen een goed beeld kunnen maken van de toekomst, ze kunnen dus goed vooruit kijken en denken. Dyslectici hebben dan ook een sterk beeldend vermogen.
– Hoog gevoeligheid: Dit houdt in dat mensen erg gevoelig zijn voor sfeer en kleur, maar ook dat ze de emoties van anderen vaak zo waarnemen dat ze die emoties kunnen ervaren alsof het hun eigen emoties zijn.
In het kort kan je eigenlijk zeggen dat dyslectici erg goed zijn in dingen waarnemen op een andere manier dan lezen. Dit kan erg waardevol zijn bij zowel kenmerken van hierboven zoals ruimtelijk inzicht, mensen aanvoelen en oplossingen creëren als bij activiteiten als ontwerpen of uitvinden, voertuigen besturen, technische vaardigheden en bij het maken van kunst waaronder muziek, dansen en kunst.
De kenmerken ‘goed in problemen oplossen’ en ‘het geheel kunnen vereenvoudigen’ zijn in het bijzonder erg handig. Door deze kwaliteiten komt het dat selfmade miljonairs vier keer zoveel kans hebben om dyslectisch te zijn dan de rest van de bevolking. Die twee kwaliteiten zijn namelijk de basis van een succesvol bedrijf.
Diverse wetenschappers denken zelfs dat conceptuele denkers en daarmee ook dyslectici in de toekomst zelfs in het voordeel zullen zijn tegenover anderen oftewel lijndenkers. Doordat de welvaart, technologie en globalisering de laatste anderhalve eeuw erg snel zijn veranderd en doordat we nu in een informatietijdperk zitten met een kenniseconomie waarin vooral analyseren en logisch denken centraal staan, is het lijn denken nu nog dominant. Wetenschappers denken dat we door alle nieuwe ontwikkelingen en uitvindingen bijna een nieuw tijdperk ingaan. Dit tijdperk zou zich vooral richten op onze creativiteit, beeldend vermogen, inlevingsvermogen, innovativiteit en orginatorische vaardigheden. Deze eigenschappen of kwaliteiten behoren tot de rechterhersenhelft en zijn bij dyslectici dus sterk ontwikkeld. Zij hebben dus eigenlijk een voorsprong in de nieuwe samenleving.